Mixed media schilderen
begeleid door Rieneke Mestelaar

Ze, tien dames en één heer, zitten tussen de tijdschriften, papieren, verfborstels, sjablonen, scharen, verftubes, papieren servetten, ditjes en datjes, alles wat je zoal kunt verwerken in een mixed media schilderij. De tafels zijn in een vierkant geschikt. Ze zijn levend onderdeel geworden van hun eigen ruim assortiment aan materialen. Sommigen zijn zelfs letterlijk zichzelf in hun kunstwerk aan het verwerken met een foto.

“Ik bedenk dit niet. Het gaat zoals het gaat”, zegt hij. Hij maakt een eerbetoon aan Van Gogh. Het hoofd van Van Gogh’s zelfportret is in stukken geknipt en verspreid op het papier aangebracht. Ergens zweeft het losse oor.

Ganesha, de Hindoïstische God van de overvloed, afgebeeld met hoofd van een olifant, is waar zijn buurvrouw haar eigen foto als hoofddeksel mee heeft versierd. De olifantenslurf staat pront op haar hoofd. Er zijn stukken tekst verwerkt in haar schilderij.

“We willen niet te snel met zijn allen in de hemel komen, daarom staan er obstakels op ons levenspad” lees ik.

”Je openstellen voor iets nieuws”, zegt ze. Ze schildert thuis veel en toont karaktervolle portretschilderijen in donkere en sobere kleuren. Hier ontdekt ze zoveel kleur en zoveel nieuwe technieken waarvan ze nog niet weet hoe dat in haar eigen werk en stijl te integreren.

“Dit is heiligschennis”, zegt een andere deelnemer die in het midden van haar schilderij het uitgeknipte hoofd van Frida Kahlo heeft geplakt. Bedoelt ze dat Frida haar lichaam al zo gebroken was dat knippen in haar portret niet kan? Of zou ze iets anders bedoelen?“Dat Frida nu in iets mislukt terecht komt”, verduidelijkt ze.

In gedachten stel ik de vraag ene Frida en wat ik zo van een groot kunstenaar als zij kan bedenken is:“Ik geloof niet dat Frida, als groot kunstenaar puttende uit de oneindige bron van creativiteit, het een schending vindt als die creativiteit een unieke aardse uitdrukking krijgt hier via jou aan deze tafel.” Daarna gaat haar schilderij met Frida en al naar het grote niets terug en begint ze aan iets nieuws na overleg met Rieneke. “Weggooien kan ook, wat een bevrijding!” verzucht ze. “Ja, het is maar papier”, bevestigt Rieneke.

Een oud vergeeld muziekblaadje wordt verknipt en de notenbalken komen op een half A4-tje terecht bij de volgende kunstridder van de vierkante tafel. Ook de titelpagina van de brochure van Kreggel & Kwiek moet aan deze zwaardknippende handen geloven. Dat lijkt mij dan weer heiligschennis, tot ik besef dat het heel erg leuk is om zo verwerkt te worden. Misschien ontstaat hier wel een nieuwe titelpagina?

Het meisje met de parel die haar tong uitsteekt. Ze had zo genoeg van Vermeer. Op de tentoonstelling was het zo druk dat je de werken niet eens kon zien. Tijdens Corona ging ze op schilderles en schilderde heel lang portretten. Tot dat plots niet meer interessant was. Toen kwam ze hier op les. Ze toont me in haar telefoon een hele reeks van wat ze maakte. Bekende schilders wiens hoofd drijft, vliegt of zweeft in een landschap van hun eigen kunststijl. Het heeft iets grappigs en speels, de onmiskenbare stijl van een meester herkenbaar nagebootst en tegelijk ook iets degelijks in de manier waarop de schilderkunst stroming benadert wordt.

Er zijn heel veel mogelijkheden qua techniek: collage, tekenen, schilderen, knippen, scheuren, sjabloon, plakken, stempelen met gekke dingen. “Het gaat om het opnieuw construeren”, zegt Rieneke. En het uitgangspunt is voor haar altijd: “Ieder zijn eigen werk.” Het blijft haar verbazen hoe eenzelfde instructie en soms zelfs hetzelfde kleurenpalet, telkens weer tot zoveel diversiteit leidt. Ze blijft er blij van worden. Ze bekijkt elk nieuw schilderij met evenveel verwondering en appreciatie. Ze is de engelbewaarder der kunstenaars wanneer er soms frustratiemomenten optreden bij de deelnemers. Zij weet altijd een nieuw begin of een nieuw aanknopingspunt te scheppen. Oei, een dame lichtelijk verontrust, komt bij Rieneke. Een stukje papier dat stuk ging en zowaar de wang van de dame van De kus van Klimt beschadigde. Wat erg? Nee hoor. “Botox middeltje”, zegt Rieneke. Een ander stukje papier er over heen en klaar is Klimt.

“Dat ik uit mijn hoofd kom, dat is zo lekker”, antwoord iemand als Rieneke vraagt hoe ze nu deze reeks lessen met haar hebben ervaren. “Het gaat wel snel”, zegt een ander. “Ja”, beaamt Rieneke “ dat doe ik bewust, omdat dat helpt jullie uit je hoofd te houden.” Weer een ander merkt op: “Het heeft me geholpen om me vrijer te voelen bij alles wat ik thuis doe.”

“Wat is er tegengevallen?” wil Rieneke weten. “Mijn hoofd”, zegt er één. “Mijn rug.” zegt een ander. En ze lachen allemaal. Dan gaan ze samen opruimen en dat duurt in dit geval mixed media meterslang.

Ze toont me haar handen. Vingertoppen vol met kleuren verf en lijm. “Mijn vingers voelen zo raar. Alsof ik een lotus ben in een EHBO-cursus wiens huid los is gekomen.” We willen niet te snel met zijn allen in de hemel komen, toch.